Na ścianach wisiały stare, nieaktualne mapy, wycięte ze styropianu obrysy gmin, telefony pamiętały lata 70. (komórki nie mają tu zasięgu), a na dodatek nie było kuchni. - Trochę to wszystko śmieszne - mówił Romuald Śmierzchalski, który też oglądał podziemia.

Okazało się, że w razie wojny urzędnicy braliby jedzenie... z baru nieopodal magistratu. Pod warunkiem, że zobaczyliby, czy można bezpiecznie wyjść, bo wizjery są tak zakurzone, że jak patrzysz, to nic nie widzisz. Mogliby za to na głodniaka posurfować sobie w internecie.

Jarosław Śliwiński, który w urzędzie wojewódzkim odpowiada za bezpieczeństwo i sytuacje kryzysowe w całym Lubuskiem, przyznaje: większość z tego, co ludzie nazywają schronami, to tylko tzw. budowlane ochronne. Są w wielu miastach. - Mogą służyć do ukrycia, ale nie wytrzymają ataku nuklearnego. I dziś faktycznie wiele z nich trąci myszką - dodaje.

Schrony z prawdziwego zdarzenia mamy dwa. Jeden w Zielonej Górze pod elektrociepłownią. Drugi w Gorzowie nieopodal... - To tajemnica państwowa. Nic na ten temat nie powiem - ucina Śliwiński. Próbujemy, nalegamy. Nic z tego. Nie wiadomo nawet, dlaczego schron zielonogórski jest jawny, a gorzowski tajny. - To tajne - ucina kolejny raz Śliwiński. Zdradza tylko, że schrony mają swoje ujęcia wody, łącza telefoniczne, wydajną wentylację i wszelkie bajery. I że można w nich przebywać "wystarczająco długo”. Na koniec podrzuca ciekawostkę: - Sale narad są niebieskie, a korytarze żółte.

Nie chodzi jednak o malowanie świata na żółto i na niebiesko tak sobie. Niebieski daje poczucie chłodu (w sali narad podczas wojen może być gorąco) a korytarze są żółte, bo są.

Po małym zastanowieniu udaje się nam namierzyć utajniony gorzowski schron (żeby nie narażać się na karę za zdradę tajemnicy państwowej, nie napiszemy, gdzie jest). Można powiedzieć, że zakopano go w okolicach centrum.

We wszystkich budowlach ochronnych w Lubuskiem zmieści się tylko 5 tys. ludzi. Co z pozostałym milionem mieszkańców? - Trzeba będzie sobie jakoś poradzić - śmieje się Władysław Garlicki z Gorzowa. Przyznaje, że najpewniej próbowałby uciekać do któregoś z przejść podziemnych. Czesław Dzięcioł z Kostrzyna ruszyłby w stronę starych umocnień nieopodal Odry. - Ale przecież nic nam nie grozi. Kto miałby nas atakować? - mówi. Marianna Mizera z Międzyrzecza chwile się zastanawia. - Bunkry, schrony? Nigdzie bym nie uciekała. Zostałabym w domu - stwierdza wreszcie.

Zielonogórzanin Daniel Skrzypek nie ma takich dylematów. W końcu jest pełnomocnikiem ds. ochrony i zarządzania kryzysowego w zielonogórskiej elektrociepłowni. Dla niego i 199 pracowników firmy miejsce w schronie na pewno by się znalazło.

- A gdyby na widok atomowego grzyba zapukał do was prezydent albo kobieta z dzieckiem, wpuściłby ich pan? - pytamy zaczepnie.

- Wie pan, mamy ograniczoną ilość powietrza i procedury... - mówi Skrzypek.
Ale pewnie by wpuścił.

Tomasz Rusek
www.gazetalubuska.pl